Bestaat er wel slecht Nederlands?
Ben jij een taalnazi of vind je alles goed? De taal die algemeen geaccepteerd is noemen we het Standaardnederlands - vroeger heette dat ABN, 'Algemeen Beschaafd Nederlands'. Regelmatig vliegen we elkaar in de haren als we het hebben over de vraag wanneer iets wel of niet nou 'goed' Nederlands is. Voor een deel kunnen we kijken naar de officiële spellingswet. Die bepaalt hoe je woorden moet schrijven (en dat kun je terugzoeken in het beroemde Groene Boekje). Maar we hebben in het Nederlands geen officiële grammatica: de ideeën daarover zijn gebaseerd op gewoonte en traditie. En die zijn lang niet voor iedereen hetzelfde. Daarom ben je echt niet strafbaar als je 'groter als' zegt in plaats van 'groter dan'. Ook op het gebied van uitspraak en woordkeus zijn we vrij: als je 'houdoe' in plaats van 'doei' wil zeggen, dan kan dat gewoon. Toch kiezen we er soms voor om ons expres wél aan de ongeschreven regels te houden, en soms expres juist níet. Dat ligt aan de situatie, legt taalkundige Kristel Doreleijers (Tilburg University) uit. Dialect is dus niet per se 'fout'.
Volgende video:
De wereld telt op dit moment 8 miljard mensen en zal naar verwachting naar 10 miljard groeien. Hebben we dan wel genoeg eten voor iedereen op aarde? Volgens hoogleraar duurzame voedselsystemen Hannah van Zanten (Wageningen Universiteit) hoeven we niet te verhongeren, maar dan moet er wel iets veranderen aan het eten op ons bord. Ons huidige dieet put de wereld namelijk uit. Maar hoe ziet een duurzaam dieet er dan wel uit? Het antwoord zal je misschien verbazen, want je kan gewoon vlees blijven eten. Hoe? Hannah legt het je uit in onze nieuwe videopodcast.
Is het jou weleens opgevallen dat je je laptop of telefoon na verloop van tijd steeds vaker moet opladen? Dat is heel normaal, vertelt materiaalkundige Mark Huijben (Universiteit Twente) Hij legt uit waarom jouw apparaten steeds sneller leeg zijn en wat er binnen in een accu gebeurt.
De glanzende gele kleur van goud kennen we allemaal. Maar wie héél ver inzoomt op goud tot nanoniveau, ziet dat goud alle kleuren van de regenboog kan hebben. Lotte Metz is scheikundige en legt in deze werkplaats aflevering uit hoe dat kan en hoe jij zonder dat je het weet misschien wel nanogoud in huis hebt.
Gapen is niet iets om je voor te schamen. Echt niet, het is juist een teken dat je extra oplet. Vaak denken mensen dat we gapen omdat we moe zijn of een tekort aan zuurstof hebben, maar dat is niet waar. Onderzoek wijst erop dat gapen een hele andere functie heeft. Voor Bioloog Jorg Massen (Universiteit Utrecht) is gapen z'n leven. Hij weet alles over over het fenomeen en legt ons uit waarom we gapen en ook waarom wij anderen na-gaapen.
Als je aan een psychopaat denkt, denk je misschien aan bekende films zoals: Silence of the Lambs, American Psycho en Game of Thrones. Maar psychopaten komen niet alleen voor in films en series. De kans is groot dat je een psychopaat in jouw omgeving hebt of er zelf een bent. Psychopathie komt namelijk voor bij 1% van de bevolking, dat zijn zo’n 170.000 Nederlanders. Dit zijn niet meteen gevaarlijke moordenaars, maar kunnen ook gewoon een naar persoon zijn. Wat maakt iemand nou een psychopaat en wat gebeurt er in de hersenen van deze mensen? Cognitief neuropsycholoog Inti Brazil (Radboud Universiteit) legt dit uit.
Mogelijk dankzij
Met de steun van
