
Dit wist je nog niet over de Nederlandse slavenhandel
Dat Nederlanders aan slavernij en slavenhandel deden in Suriname en op de Caribische eilanden weet iedereen wel. Maar in Azië deden Nederlanders dat ook, en op minstens net zo'n grote schaal. Historicus Wim Manuhutu (Vrije Universiteit Amsterdam) vertelt je in deze aflevering van de Werkplaats hoe totslaafgemaakten (we gebruiken dat woord nu liever dan 'slaven') onmisbaar waren in de Nederlandse koloniën in Azië. Overal in wat nu Indonesië is werkten zij op plantages, in de mijnen en in de huishouding, maar ze werden bijvoorbeeld ook ingezet bij de bouw van forten en de aanleg van wegen. En dat duurde honderden jaren: vanaf de tijd van de VOC tot en met de tijd dat de kolonie officieel Nederlands-Indië heette. En ook al schafte Nederland de slavernij officieel halverwege de negentiende eeuw af, op sommige plekken van Nederlands-Indië duurde het tot in de twintigste eeuw voor het echt voorbij was.


Volgende video:
Hoe laat gaat jouw trein? Grote kans dat je dat op de minuut nauwkeurig weet, net als hoe lang je overstap is. Al die tijden staan vastgelegd in de dienstregeling van de NS, en die wordt door een handjevol mensen gemaakt. In deze tijd van AI en slimme computers zou je verwachten dat je met één klik op de knop zo'n schema kan maken, maar niet dus. Hoe dat zit hoor je van econometrist Rolf van Lieshout van de Technische Universiteit Eindhoven. Hij werkt aan oplossing om de dienstregeling wél met de computer te maken en zo de perfecte dienstregeling te vinden. Zo hoef jij in de toekomst hopelijk nooit meer te rennen voor je overstap.

Onze spieren doen veel meer dan bewegen. Ze zorgen dat suiker uit ons eten wordt opgenomen en houden onze stofwisseling op peil. Maar wat gebeurt er als spieren plotseling stilvallen? Spierfysioloog Gul Turan (Wageningen University) zet daarvoor onze stagiaire Zinzi tijdelijk in het gips. Niet omdat ze iets gebroken heeft, maar als proefpersoon om te zien wat er gebeurt als je jouw spier absoluut niet kan bewegen. En de resultaten zijn verbluffend: al na twee dagen nemen spieren 40% minder suiker op. Gul laat zien hoe snel stilstand het hele lichaam uit balans kan brengen en waarom bewegen zoveel meer betekent dan spierkracht alleen.

Vergeet de huidige, vaak dure en vervelende methoden zoals scans of het chirurgisch weghalen van een stukje tumor met een lange naald om te achterhalen of het kwaadaardig is. Wereldwijd werken onderzoekers aan een revolutie in de kankerdiagnostiek. Ze speuren in het bloed naar sporen van kanker: DNA sporen. Hiermee is het steeds beter mogelijk om vast te stellen óf iemand kanker heeft, maar ook wáár in het lichaam het zit en hoe ernstig het is. Eén van die onderzoekers is Daan Hazelaar, die samen met zijn collega’s van het kankerinstituut van het Erasmus MC probeert te bewijzen hoe goed deze techniek werkt.

HEY U! Is mijn gemiddelde schermtijd van 5+ uur erg? Klopt het dat ik mijn telefoon beter niet kan gebruiken vlak voor het slapengaan? En heeft Gen-Z nou écht een aandachtsprobleem? Stefan van der Stigchel (Universiteit Utrecht) onderzoekt aandacht en beantwoordt in deze aflevering jullie 5 vragen over scherm- en telefoongebruik.

Wat voor effect de kans op een overstroming heeft op de huizenprijs is voor het eerst voor heel Nederland in kaart gebracht. Uit nieuw onderzoek van Philibert Weenink (Maastricht University) blijkt dat woningen in risicogebieden gemiddeld 1% minder waard zijn, met uitschieters tot wel 9% op de gevaarlijkste plekken. En dat effect groeit: naarmate Nederlanders zich bewuster worden van de dreiging, daalt de waarde van kwetsbare huizen t.o.v veilige huizen alleen maar verder. Waar in Nederland je wel veilig bent en waar je op kunt letten legt Philibert uit in deze aflevering.

















