hersenen,synesthesie,zien,voelen

Waarom ervaren sommige mensen kleuren bij woorden en getallen?
Je zult het maar hebben: donderdag is rood, het cijfer 9 is pimpelpaars en bij de naam van je geliefde ervaar je de geur van schimmelkaas. Ongeveer twee procent van de bevolking heeft een vorm van synesthesie, waarbij zintuigen op een gekke manier samenwerken. Hoe dat nou precies werkt in je brein en of je dit jezelf aan kunt leren, hoor je van neurowetenschapper Tessa van Leeuwen (Radboud Universiteit). Wil je meer weten? Als je enthousiast bent geworden, kun je bij Kennislink meer over dit onderwerp lezen. Misschien ben je zelf wel een synestheet, iemand die deze bijzondere combinaties legt tussen verschillende zintuigen. Lees op NEMO Kennislink over synesthesie en hoe je kunt testen in hoeverre je het zelf hebt. Lees hier meer.


Volgende video:
In de horrorserie The Last of Us infecteert een schimmel nietsvermoedende mensen en neemt langzaam hun gedrag over. Dat klinkt als iets fictiefs, maar die schimmel bestaat echt! Orphiocordyceps infecteert alleen geen mensen, maar mieren. Zodra de schimmel de mier is binnengedrongen neemt-ie de controle langzaam over. Uiteindelijk doet de mier precies wat de schimmel 'wil'. Hoe aannemelijk is het dat deze schimmel overspringt op mensen? Dat vertelt microbioloog Charissa de Bekker (Universiteit Utrecht). Zij onderzoekt hoe deze schimmel precies de controle overneemt, welke stoffen de schimmel in het brein van de mier verspreidt en waarom sommige daarvan verdacht veel op LSD lijken.

Het heelal is onvoorstelbaar groot, en wordt steeds groter. Sterker nog: het groeit zelfs steeds sneller. Maar hoe weten we dat eigenlijk? Honderd jaar geleden zette Edwin Hubble de astronomie op zijn kop. Hij ontdekte dat sterrenstelsels van ons af bewegen en dat het heelal dus aan het uitdijen is. In deze aflevering neemt natuurkundige Diederik Roest (Rijksuniversiteit Groningen) ons mee het heelal in. Hij legt hij ons uit hoe Hubble tot zijn ontdekking kwam, wat het dopplereffect ermee te maken heeft, en wat dit alles zegt over de toekomst van ons heelal.

Waarom heeft een zebra strepen en een giraffe vlekken? De natuur lijkt soms willekeurig, maar achter die patronen schuilt keiharde wiskunde. Die ontdekking werd gedaan door de briljante wiskundige Alan Turing, onder andere bekend van het kraken van de Enigma code tijdens de Tweede Wereldoorlog en grondlegger van de computer. In deze aflevering laat wiskundige Jan Bouwe van den Berg (Vrije Universiteit Amsterdam) zien hoe Turing ook de "code" van dierenvachten wist te kraken - en waarom deze theorie tot vandaag de dag verrassend actueel is.
.jpg)
De ene dag lees je dat Ozempic hét medicijn is dat obesitas de wereld uit helpt en zelfs werkt tegen meer dan 40 aandoeningen — van Alzheimer tot leverfalen. De andere dag duiken berichten op over haaruitval, nierproblemen of andere bijwerkingen. In deze aflevering scheidt hoogleraar Gijs Goossens (Universiteit Maastricht) de zin van de onzin. Wat doen afvalmedicijnen écht in het lichaam, welke claims zijn wetenschappelijk onderbouwd, en welke moeten we met een flinke korrel zout nemen.

Decennialang stond Amerika stevig bovenaan als de machtigste natie ter wereld. Maar die tijd lijkt voorbij. China, Rusland, India — en zelfs Europa — eisen steeds vaker een plek aan tafel op. De wereldorde is in beweging. Maar wie bepaalt eigenlijk de spelregels? In deze aflevering onderzoeken we die vraag met onderzoeker Laurien Crump (Radboud Universiteit). Aan de hand van biljart, Catan en een potje kaarten laat zij op verrassende en speelse wijze zien hoe landen elkaar uitdagen, omzeilen of juist samenwerken. Veranderen we van een wereld met vaste regels naar een chaotisch spel zonder scheidsrechter? En wat betekent dat voor jou?
wereldorde.jpg)